موضوع: فقه الاسره/صله الارحام و قطیعتها /بررسی مسائل مربوط به گناهان کبیره

اقوال در ملاک کبیره بودن گناه

کلام در نظرات مختلف فقها در مناط و ملاک گناهان کبیره بود. سه قول بیان شد.

و اما قول چهارم : هر گناهی که از نگاه اهل شرع و متشرعین عظیم شمرده شده باشد. هرچند در نصوص غیر از نهی چیز دیگری وارد نشده است. (یعنی فلان عمل در روایات صرفا منهی واقع شده است و غیر از نهی هیچ وعده عذاب و آتشی نیامده است لکن از نظر متشرعین آن عمل منهی یک جرم عظیم است همین مقدار کفایت می کند که آن فعل یک گناه کبیره باشد.)

جالب اینجاست که در میان فقها مرحوم صاحب جواهر ره میل به همین مبنا پیدا کرده است و این ملاک را پذیرفته اند.

حیث قال : (نقل کلام صاحب جواهر ره) :

گناهان کبیره حقیقت شرعیه نمی باشند (یعنی مثل صلاه نیست که از معنای دعا توسط شارع مقدس به ارکان مخصوصه منتقل شده باشند.)بلکه به همان حقیقت لغویه خود باقی مانده اند و مقصود از گناه کبیره عبارتست از هر معصیت بزرگی که فی نفسه بزرگ است نه به خاطر مقایسه با معبود (سپس در ادامه فرموده اند) راه شناخت کبیره بودن این گناهان چند چیز است 1- معرفی روایات. (که به همین مناسبت ایشان چهل مورد را شمارش می کنند.) 2- و یا به وعده جهنم در آن گناه چه در روایات و چه در آیات ، چه به صورت صریح باشد یا ضمنی 3- یا آنکه در مقابل انجام برخی افعال یا حتی ترک آنها با لحن شدیدی برخورد شده باشد مثلا آن را مورد لعن قرار داده باشد یا فرموده است که کسی که فلان کار را بکند مثل زانی با ام خود می باشد. 4- و یا آن که در نظر اهل شرع و متشرعین آن را بزرگ بشمارند هرچند که ما فقط در روایات نهی از آن را دیده ایم یعنی غیر از نهی هیچ چیز دیگری از وعده عذاب و امثال ذلک نیامده است لکن به صرف نگاه متشرعین می تواند آن یک گناه کبیره باشد.[1]

فرمایش مرحوم صاحب جواهر تتمیم و تکمیل قول چهارم بود.

قول پنجم : برخی از فقها فرموده اند حکم عقل مستقل هم به اینکه فلان گناه قبیح تر از یکی از کبائر می باشد کفایت می کند که آن گناه کبیره بوده باشد. لا یخفی که مرحوم شیخ انصاری هم این ملاک را قبول کرده اند.[2] [3]

اینک عرض ما این است که مرحوم امام راحل طبق عبارت تحریر الوسیله در آدرس مذکور در تعریف گناه کبیره و تحقق ملاک و مناط مخصوص ، همه موارد خمسه مذکوره را پذیرفته اند.

هرچند ما نسبت به بعضی از این موارد خمسه تامل و ملاحظاتی داریم که ان شا الله در آینده بیان خواهد شد.