درس خارج فقه استاد سیدمحمد میراحمدی

1402/11/02

بسم الله الرحمن الرحیم

 

موضوع: فقه الاسره/صله الارحام و قطیعتها / تتمه موارد تبدیل گناهان صغیره به کبیره

 

تبریک ولادت حضرت جواد الائمه علیه السلام و حضرت علی اصغر علیه السلام.

امام جواد علیه السلام فرمود : مَنْ‌ أَطَاعَ‌ هَوَاهُ‌ أَعْطَى عَدُوَّهُ مُنَاه‌[1]

لحظه های خشم و غفلت از لحظاتی است که به دشمن درونی کمک می کنیم. هوای نفس دشمن بی رحمی است که انسان را به نابودی نزدیک می کند. ما جاهلیم و غافلیم و در معرض خشم هستیم ، از خدا بخواهیم به برکت این دو مولود عزیز به ما رحم کند.

همچنین امام جواد علیه السلام فرمود : مَنْ‌ لَمْ‌ يَعْرِفِ‌ الْمَوَارِدَ أَعْيَتْهُ الْمَصَادِرُ[2]

انسان باید عالم به زمانه باشد. آمادگی برای تکالیف و مسئولیت ها را باید کسب کرد. بدون آمادگی ، زیر بار مسئولیت رفتن مساوی با نابودی است. باید نفس را تربیت کرد. از خشم و غفلت و جهل بیرون بیاییم. مرحوم امام راحل عظیم الشان سیاستمدار کل دنیا شد و همچنان مبانی سیاسی ایشان پاسخگو است اما کجا درس سیاست را خوانده بود؟ تربیت نفس او را به این درجه رساند.

 

و اما در بحث فقه الاسره ، سخن در مواردی بود که موجب تبدیل گناه صغیره به کبیره می شود.

6- در صورتی که عدم مجازات سریع خدا را در برابر گناه خود دلیل بر رضایت خدا بشمارد و پس از آن خود را مصون از مجازات بداند.

بعد از ارتکاب گناه ، شخص گنه کار توقع عقاب دارد. اما بعد از مدتی هیچ ابتلا و عقابی و یا حتی عتابی نمی اید. انسان اگر بگوید بر اثر توبه و از فضل خدا عقاب و عتاب نشدم ، این عین معرفت است و انسان بالا می رود چون نتیجه آن این است که انسان آن گناه را انجام نمیدهد.

اما عده ای می گویند خدا به ما امان داده است و خود را از مکر الهی ایمن می دانند.

در قران کریم سوره مجادله آیه 8 می فرماید : ﴿إأَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذينَ نُهُوا عَنِ النَّجْوى‌ ثُمَّ يَعُودُونَ لِما نُهُوا عَنْهُ وَ يَتَناجَوْنَ بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ وَ مَعْصِيَةِ الرَّسُولِ و إذا جاؤُكَ حَيَّوْكَ بِما لَمْ يُحَيِّكَ بِهِ اللَّهُ وَ يَقُولُونَ في‌ أَنْفُسِهِمْ لَوْ لا يُعَذِّبُنَا اللَّهُ بِما نَقُولُ حَسْبُهُمْ جَهَنَّمُ يَصْلَوْنَها فَبِئْسَ الْمَصير

ملاحظه می فرمایید که در اینجا به لحاظ اطلاق آیه کریمه هر کس گناهی را مرتکب شود (اعم از صغیره و کبیره) و پس از آن بدون توبه و تدارک ببیند که تنبیه و عقابی در ازء آن نشد و این را دلیل بر این بشمارد که پس خدا به این رفتار من راضی است. بدون توبه رجوع میکند به خطایش و عدم عقاب را به حساب رضایت خدا می گذارد.

در آیه شریفه اثم و عدوان ومعصیه الرسول بیان شده که با هم متفاوتند. اثم گناه شخصی ، عدوان گناهی که موجب تعدی به دیگران باشد و معصیه الرسول به معنای نافرمانی دستور پیامبر است.

از گرفتاری های دنیا ناراحتی نکنیم. لحظه ای باید بترسیم که خطا کنیم ؛ توبه نکنیم و عقاب هم نیاید. نام این مساله سنت استدراج است. مانند بیماری که درد ندارد. چنین شخص اطلاعی از بیماری اش ندارد تا دنبال درمان برود.

امام سجاد فرمود : إِلَهِي لَا تُؤَدِّبْنِي‌ بِعُقُوبَتِك‌[3] . خداوندا ! تربیت را با عقوبت قرار نده بلکه با توبه مرا تربیت بفرما.


BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo