موضوع: فقه الاسره/صله الارحام و قطیعتها /استدلال به صحیحه سدیر صیرفی بر جواز صله به ارحام کافر غیر حربی

سخن در روایات قابل استناد در اثبات جواز صله ، به ارحام کافر غیر حربی بود. چند روایت بیان شد که استدلال به آنها نا تمام بود.

استاد محترم در این جلسه به بررسی روایت جدیدی از سدیر صیرفی می پردازند که این روایت صحیح هم هست.

صحیحه سدیر صیرفی از امام صادق علیه السلام :

قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أُطْعِمُ‌ سَائِلًا لَا أَعْرِفُهُ مُسْلِماً

فَقَالَ : نَعَمْ أَعْطِ مَنْ لَا تَعْرِفُهُ بِوَلَايَةٍ وَ لَا عَدَاوَةٍ لِلْحَقِّ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ- ﴿وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً﴾[1] وَ لَا تُطْعِمْ مَنْ نَصَبَ لِشَيْ‌ءٍ مِنَ الْحَقِّ أَوْ دَعَا إِلَى شَيْ‌ءٍ مِنَ الْبَاطِلِ.[2]

همانطور که در این روایت ملاحظه فرمودید ، حضرت با استناد به آیه قرآن که ملاک روابط حسنه اجتماعی را ناس قرار داده است و بر اساس همین آیه دستور فرموده اند که تا اثبات عداوت و دشمنی در برابر حق نشده است ، احسان و نیکی جایز است فلذا این روایت که صحیحه هم است شاهد خوبی برای محل بحث ما می باشد که نسبت به ارحامی که از کفار غیر حربی هستند ما وظیفه صله و ارتباط داریم. البته در این آیه شریفه ، انر و دستور اختصاص به گفتار ندارد. البته استثنائات در قرآن کریم و در همین روایت بیان شده است که قبلا مفصلا بیان و توضیح شده است.

و شاید واضح تر از دو روایت قبلی صحیحه عبدالله بن یحیی کابلی باشد قال :

سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ‌ قَوْمٍ‌ مُسْلِمِينَ‌ يَأْكُلُونَ وَ حَضَرَهُمْ رَجُلٌ مَجُوسِيٌّ أَ يَدْعُونَهُ إِلَى طَعَامِهِمْ؟

فَقَالَ : أَمَّا أَنَا فَلَا أُؤَاكِلُ الْمَجُوسِيَّ وَ أَكْرَهُ أَنْ أُحَرِّمَ عَلَيْكُمْ شَيْئاً تَصْنَعُونَهُ فِي بِلَادِكُمْ.[3]

[عبدالله بن یحی می گوید از امام صادق علیه السلام سوال کردم که گر.هی از مسلمین مشغول تناول طعام هستند و شخصی مجوسی در نزد آن ها حاضر می شود (و به هرصورت شخصی مجوسی آن ها را می بیند و چه بسا در درون خودش آرزو چنین غذا و طعامی کند) آیا مسلمین مجاز هستند مجوسی را بر سفره خودشان دعوت کنند؟ حضرت در پاسخ می فرماید : من سعی میکنم در شرایطی قرار نگیرم که مجبور به هم سفره شدن با مجوسی باشم ، اما به مسلمین که مورد ابتلا هستند ، دستور به اجتناب نمی دهم.]

در این روایت حضرت اجازه داده اند که به مجوسی احسان شود و دعوت به سفره شود.

در اینجا لازم است نکته ای را تذکر دهیم که ائمه علیهم السلام در بدو امر مرتکب مکروهات نمی شدند. واجبات را که قطعا انجام می دادند. محرمات را هم قطعا ترک میکردند. اما مستحبات و مکروهات را در کل رعایت می کردند. چرا می گوییم در کل؟ چون گاهی اوقات مکروه را مرتکب می شدند تا اصل جواز را ثابت کنند و هکذا گاهی مستحبات را ترک میکردند که عدم وجوب آن را ثابت کنند. در واقع جهت شبهه زدایی عمل مکروه را انجام می دادند.

این را هم باید توجه کرد که العلما ورثه الانبیا[4] یعنی همانطور که مستحبات و مکروهات نسبت به ائمه حالت خاص داشتند ، ما هم وظیفه خاصی داریم.

علی ای حال با جمع بندی و لحاظ مجموع روایات و آیات مذکوره در نهایت مطاف حاصل مساله این چنین است که صله رحم با کافری که غیر حربی است جایز است و اشکالی ندارد البته همانطور که گفته شد تاکید می شود که کیفیت صله رحم با کفار غیر حربی یا حتی مطلق ارتباطات در غیر ارحام (مثل موقعیت های شغلی و اجتماعی) با این چنین افراد باید به گونه ای باشد که ضمیمه استیلا و استعلای آن ها نسبت به مومنان و جامعه اسلامی فراهم نشود که این یک خط قرمز جدی است.

صله رحم با اقوام اهل معصیت

و اما حکم صله ارحام از ارحامی که اهل فسق و معصیت هستند.

ابتدا باید مشخص شود که مقصود از اهل معصیت چه کسانی هستند؟

بعضی از افراد دچار لاابالی گری شده اند به صورتی که به فلان معصیت معروف و مشهور شده است.

خود اینها دو گروه هستند :

1 – کسانی که اهل افشا نیستند و چندان علنی اهل معصیت نیستند و صرفا گروهی از اطرافیان از معصیت او مطلع هستند.

2 – کسانی که هیچ ابائی از علنی شدن گناهشان ندارند.

محل بحث ما در این مساله کسانی نیست که گناه نمیکنند چرا که چنین کسی را مومن نمی گویند ، بلکه معصوم می گویند. و الا مومن عادی بلکه صالح گاهی معصیت از ایشان سر می زند ولکن بسیار اهل مراقبه هستند که دچار معصیت نشوند و چنانچه دچار معصیت شوند سریع پشیمان می شوند و توبه می کنند. محل بحث ما اینگونه افراد نیستند.

محل بحث ما کسانی هستند که اهل معصیت هستند و برایشان عادت شده است به هر دو قسمی که بالاتر گفتیم.