موضوع: تعارض الاستصحاب مع اصالة الصحّة فی فعل الغیر/تنبیهات اصالة الصحّة /التنبیه الاول: هل المراد باصالة الصحّة، الصحّة باعتقاد الفاعل او الصحّة باعتقاد الحامل

متن کتاب: و یظهر ذلك (1) من بعض من عاصرناه (2) فی اصوله (3) و فروعه (4) حیث تمسّك لهذا الأصل (5) بالغلبة (6) (7).

بل و یمكن إسناد هذا القول (8) إلى كلّ من استند فی هذا الأصل (9) إلى ظاهر حال المسلم كالعلّامة و جماعة ممّن تأخّر عنه ، فإنّه لا یشمل إلّا صورة اعتقاد الصحّة (10) (11)،

    1. ای الحمل علی الصحّة باعتقاد الفاعل.

    2. و هو المحقّق القمّی «رحمة الله علیه».

    3. ای فی القوانین.

    4. ای فی جامع الشتات.

    5. ای لأصالة الصحّة فی فعل الغیر.

    6. ای بغلبة کون فعل الغیر صحیحاً.

    7. زیرا این صحّت فعل باعتقاد الفاعل است که غلبه دارد، نه صحّت فعل غیر در واقع به اعتقاد حامل؛ یعنی غالبا اینطور نیست که فاعل، فعل را علی وجه الصحیح عند الحامل انجام دهد، بلکه غالباً اینچنین است که فاعل، فعل را علی وجه الصحیح باعتقاد الفاعل انجام می دهد.

    8. ای الحمل علی الصحّة باعتقاد الفاعل.

    9. ای اصالة الصحّة فی فعل الغیر.

    10. ای صورة اعتقاد الفاعل بالصحّة.

    11. زیرا ظاهر حال مسلم آن است که فعل صحیح به حسب اعتقاد خود را انجام می دهد، نه فعل صحیح واقعی را.

متن کتاب: خصوصا إذا كان قد أمضاه (1) الشارع لاجتهاد أو تقلید (2) أو قیام بینة أو غیر ذلك (3) (4) (5).

و المسألة محلّ إشكال (6) من إطلاق الأصحاب (7) (8)، و من عدم مساعدة أدلّتهم (9)؛

    1. ای امضی اعتقادَ الفاعل بالصحّة.

    2. ای فی الاحکام الشرعیّة.

    3. ای مثل قاعدة الید او قاعدة سوق المسلمین.

    4. ای فی الموضوعات الخارجیّة.

    5. مرحوم مصنّف در مورد کسانی که برای اصالة الصحّة به ظاهر حال مسلم تمسّک نموده اند حکم کردند که مراد ایشان از اصالة الصحّة، حمل بر صحّت به اعتقاد فاعل می باشد، نه حمل بر صحّت واقعیّه به اعتقاد حامل؛ ایشان در این عبارت می فرمایند این حکم در صورتی که اعتقاد فاعل به صحّت فعل خود از روی حجّت بوده و معذِّر داشته باشد یعنی مستند به اجتهاد، تقلید، بیّنه و یا امثال آن باشد، به طریق اولی ثابت خواهد بود، زیرا در این صورت، بنا بر مبنای عدلیّه که حجّیّت ادلّه احکام را به معنای کشف تعبّدی این ادلّه از حکم واقعی و عدم توجّه به احتمال مخالفت این ادلّه با واقع می دانند، نه موجب انشاء و ایجاد حکم واقعی، در صورتی که اجتهاد، تقلید، بیّنه و یا امثال آن دلیل بر حجّیّت فعلی خاصّ نزد یک فاعل باشد، ادلّه حجّیّت اجتهاد، تقلید، بیّنه و امثال آن دلالت بر آن ندارند که مفاد اجتهاد، تقلید، بیّنه و امثال آن، صحّت واقعیّه می باشد، بلکه صرفاً دلالت بر آن دارند که مفاد اجتهاد، تقلید، بیّنه و امثال آن، صحّت ظاهریه و تعبّدیّه می باشد به این معنای که در صورت مخالفت آنها با واقع، فعل مکلّف به اعتقاد خود او صحیح بوده و عقاب نمی شود.

    6. ای فی انّه ما المراد من الحمل علی الصحّة؟ هل المراد، الحمل علی الصحّة الواقعیّة عند الحامل او الصحّة الاعتقادیّة عند الفاعل؟

    7. ای محلّ اشکالٍ ناشئٍ من اطلاق الاصحاب الخ.

    8. ای اطلاق الاصحاب القول بالحمل علی الصحّة و عدم تقییده بصورة تلازم اعتقاد الحامل و اعتقاد الفاعل، فیدلّ هذا الاطلاق علی کون المراد من الصحّة، الصحّة الواقعیّة عند الحامل سواءٌ طابق الصحّة باعتقاد الفاعل ام لا.

    9. ای عدم مساعدة ادلّة الاصحاب لاثبات الصحّة الواقعیّة عند الحامل مطلقاً، بل یدلّ هذه الادلّة علی اثبات الصحّة باعتقاد الفاعل فقط.

متن کتاب: فإنّ العمدة (1) الإجماع و لزوم الاختلال (2)، و الإجماع الفتوائی مع ما عرفت (3) مشكل، و العملی (4) فی مورد العلم باعتقاد الفاعل للصحّة (5) أیضا (6) مشكل (7)، و الاختلال (2) یندفع بالحمل على الصحّة فی غیر المورد المذكور (8) (9).

    1. ای عمدة ادلّة الاصحاب لاثبات اصالة الصحّة.

    2. ای اختلال نظام المعاد و المعاش اللازم من عدم حجّیّة اصالة الصحّة.

    3. ای من مخالفة صاحب المدارک و صاحب القوانین بل کلّ من استند فی اصالة الصحّة الی الغلبة او ظاهر حال المسلم.

    4. ای و الاجماع العملی و السیرة العملیّة علی جریان اصالة الصحّة و الحمل علی الصحّة.

    5. ای مورد علم الحامل باعتقاد الفاعل للصحّة بخلاف الحامل.

    6. ای مثل مورد تطابق اعتقاد الفاعل فی الصحّة مع اعتقاد الحامل.

    7. زیرا سیره دلیلی لبّی بوده و اطلاق ندارد، لذا در موارد شکّ باید به قدر متیقّن از آن اکتفا شود و قدر متیقّن از سیره بر حمل بر صحّت، صرفاً حمل بر صحّت باعتقاد الفاعل می باشد یعنی خصوص صورتی که صحیح عند الحامل با صحیح عند الفاعل یکی بوده و اعتقاد حامل راجع به صحّت با اعتقاد فاعل، ملازم بوده باشد، نه حمل بر صحّت باعتقاد الحامل مطلقاً تا شامل صورتی که اعتقاد حامل راجع به صحّت، مخالف با اعتقاد فاعل بوده و غیر ملازم با او باشد نیز بشود.

    8. ای فی غیر مورد علم الحامل باعتقاد الفاعل للصحّة بخلاف الحامل و هو صورة علم الحامل بتطابق اعتقاد الفاعل فی الصحّة لاعتقاد الحامل.

    9. یعنی اختلال نظام به صرف حجّیّت اصالة الصحّة به معنای حمل بر صحّت باعتقاد الفاعل در خصوص صورتی که اعتقاد حامل در صحّت، مطابق با اعتقاد فاعل باشد مرتفع گردیده و متوقّف بر حجّیّت اصالة الصحّت به معنای حمل بر صحّت به اعتقاد الحامل مطلقاً، سواءٌ طابق اعتقاد الفاعل ام لا نمی باشد.