موضوع: كتاب الطهارة/ النجاسات/ ولد الزنا

مرحوم سید در اولین مسأله ذیل اصل بحث کافر، بیان می‌کند:

الأقوى طهارة ولد الزنا من المسلمين، سواء كان من طرف أو طرفين، بل وإن كان أحد الأبوين مسلما كما مر.[1]

بحث در طهارت یا نجاست ولد الزنای مسلمان است. در این مسأله، دیدگاه بعضی از قدما نجاست ولد الزنا است، لکن مشهور فقها قائل به طهارت ولد الزنا و همچنین اسلام او هستند.

قائلین به نجاست ولد الزنا

    1. مرحوم سید مرتضی در کتاب «الانتصار» فرموده‌اند:

و مما انفردت به الإمامية القول بأن دية ولد الزنا ثمانمائة درهم. و خالف باقي الفقهاء في ذلك. و الحجة لنا: بعد الإجماع المتردد أنا قد بينا أن من مذهب هذه الطائفة أن ولد الزنا لا يكون قط طاهرا و لا مؤمنا بإيثاره و اختياره و إن أظهر الإيمان، و هم على ذلك قاطعون و به عاملون، و إذا كانت هذه صورته عندهم فيجب أن تكون ديته دية الكفار من أهل الذمة، للحقوه في الباطن بهم.[2]

اگر ولد الزنا کشته شد، دیه او هشتصد درهم است. از آنجایی که این میزان دیه، مربوط به یهودی است، بنابراین ولد الزنا نیز در حکم کافر است و با وجود قول به نجاست به کافر، ولد الزنا نیز نجس خواهد بود. ایشان این قول را مختص به امامیه دانسته و در آن، ادعای اجماع نیز نموده‌اند.

    2. مرحوم ابن ادریس حلی در کتاب «السرائر» می‌فرماید:

و دية ولد الزنا، مثل دية اليهودي، على ما ذهب اليه السيد المرتضى رضى اللّه عنه و لم أجد لباقي أصحابنا فيه قولا فأحكيه.[3]

دیه ولد الزنا مثل دیه شخص یهودی است. البته ابن ادریس می‌گوید غیر از سید مرتضی کسی از فقها را ندیدم که قائل به این حکم باشد.

    3. شیخ صدوق نیز در کتاب «المقنع» چنین آورده است:

و دية اليهودي و المجوسي و النّصراني و ولد الزّنا ثمانمائة درهم.[4]

ادله‌ی نجاست ولد الزنا

برای اثبات نجاست و کفر ولد الزنا به برخی از روایات استناد شده است؛ از جمله روایت عبد الله بن ابی‌یعفور از امام صادق (علیه‌السلام):

بَعْضُ أَصْحَابِنَا عَنِ ابْنِ جُمْهُورٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنِ ابْنِ أَبِي يَعْفُورٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ قَالَ قَالَ: لَا تَغْتَسِلْ مِنَ الْبِئْرِ الَّتِي تَجْتَمِعُ فِيهَا غُسَالَةُ الْحَمَّامِ فَإِنَّ فِيهَا غُسَالَةَ وَلَدِ الزِّنَا وَ هُوَ لَا يَطْهُرُ إِلَى سَبْعَةِ آبَاءٍ وَ فِيهَا غُسَالَةَ النَّاصِبِ وَ هُوَ شَرُّهُمَا.[5]

حضرت می‌فرماید: از محلی که غساله‌ی حمام در آن جمع می‌شود، غسل نکن، چرا که غساله‌ی ولد الزنا در آن وجود دارد و ولد الزنا تا هفت نسل پاک نمی‌شود. البته اینجا تعبیر «آباء» آمده، اما مقصود هفت نسل بعدی ولد الزناست.

اشکال: آیا می‌توان ولد الزنا را به خاطر کاری که پدر و مادر او انجام داده‌اند، کافر دانسته و دور از فلاح و رستگاری دانست؟ این مطلب با اصول قطعیه امامیه و عدلیه سازگار نیست. همچنین با صرف نظر از ضعف سند روایت[6] ، این روایت ناظر به طهارت و نجاست یا کفر و اسلام نیست، بلکه ناظر به خباثت معنویه‌ای است که در ولد الزنا وجود دارد و در حقیقت تحذیر و تنبیهی است که مردم از زنا دور شوند؛ چرا که اگر زنایی اتفاق بیفتد، آثار آن تا هفت نسل در فرزندان باقی می‌ماند. همچنین ممکن است دلالت بر کراهت از اجتناب داشته باشد که در این صورت ملازم با نجاست نخواهد بود.