درس خارج فقه استاد سید مهدی نقیبی

موضوع: غناء/ادله حرمت غناء/بررسی روایات دال بر حرمت

صحیحه زید شحام: مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي الْبِلَادِ عَنْ زَيْدٍ الشَّحَّامِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع بَيْتُ الْغِنَاءِ لَا تُؤْمَنُ فِيهِ الْفَجِيعَةُ وَ لَا تُجَابُ فِيهِ الدَّعْوَةُ وَ لَا يَدْخُلُهُ الْمَلَكُ.[1]

این روایت را برای استدلال به حرمت غناءآورده می شود

برخی می گویند اگر چه سند صحیح است اما دلالت بر حرمت غناءندارد چرا که در روایت آمده است که بیت الغناء در امان از فجیعه نیست مراد از فجیعه هم عقاب اخروی است لسان روایت هم گویای کراهت است زیرا و لا تجاب فیه الدعوه و لا یدخله الملک مخصوص عمل حرام نیست در خانه ای هم که سگ باشد ملک داخل نمی شوند ذیل حدیث نه نص در حرمت است و نه ظهور در حرمت دارد و بیت الغناء هم جایی است که زنان مغنیه جمع شوند و شرابی بخورند و غنایی باشد و ... لذا اگر کسی فقط غناءخواند با توجه به این روایت کار مکروهی انجام داده است

نقد: اولا: در توضیح بیت الغناء دو نگاه وجود دارد

    1. منظور جایی است که دور هم جمع می شوند غناءو شراب است و مردان بر زنان ورود پیدا می کنند و همه با هم دلیل بر فجیعه هستند

    2. منظور جایی است که زنان مغنیه جمع می شوند و لازم نیست که دیگر مقارنات همه به تمامه رخ بدهد ممکن است شرابی نخورند یا مردان بر زنان وارد نشوند و یا یک بار عمل غناءدر مکانی خوانده شود

ثانیا: اینکه فجیعه را در خصوص امر عقاب اخروی منحصر می کند دلیل ندارد ممکن است که به معنای حادثه ناگوار دنیوی هم قابل تطبیق باشد و حتی ممکن است هم بر امور دنیوی و اخروی با هم صدق کند و ممکن هم هست مقصود از فجیعه معنوی باشد به این معنا که زمینه ساز سایر گناهان است

دلیل کسانی که از این روایت قائل به حرمت شده اند: بزرگان این روایت را در شمار ادله دال بر حرمت بر شمرده اند در روایت کلمه بیت به غناءاضافه شده است معلوم است که محور بحث را غناءاست نه سایر مقارنات غناءچرا که امام می توانست که کلمه بیاورد که جامع باشد مثلا بگوید بیت الفساد لذا غناءبه تنهایی هم حرام است چه غناءبه صورت فردی باشد یا جمعی یا تظاهر بشود یا نشود

به نظر حقیر می رسد که از این روایت نمی توان حرمت غناءرا برداشت کرد زیرا :

شاید محور بحث بیت الغناء باشد که سه ویژگی دارد

    1. حالت تظاهری دارد

    2. حالت استمراری دارد

جمعی باشد نه فردی