درس خارج فقه استاد سید مهدی نقیبی

استماع غیبت/حرمت استماع با وجود جواز غیبت/استدلال به حرمت کشف سر و هتک عرض مؤمن15 آذر 1402 (چهارشنبه)

ويمكن أن يستدل على حرمة استماع الغيبة المحللة فيما إذ ألزم منه كشف ستر المؤمن وإذاعة سره بأن كان السامع جاهلا بالعيب : بما تقدم : من أن المستفاد من طوائف من الروايات حرمة عرض المؤمن ، ومبغوضية انتهاكه ذاتا ، ولو كان مسلوب الإضافة عن الفاعل المختار والمكلف العاقل ، وكما أن المغتاب لا يجوز عليه هتك المؤمن بقوله كذلك لا يجوز للسامع كشف ستره باستماعه ، فلو جاز ذلك على القائل لا يلزم أن يكون جائزا على المستمع لعدم رفع احترام المؤمن بنحو الاطلاق ، ولهذا لا يجوز لسائر الناس اغتيابه بمجرد جوازه لواحد منهم ، فالمرفوع احترامه بالإضافة لا مطلقا .

کسی که قائل می شود در مسئله مورد بحث به اینکه استماع غیبت حرام است ولو اینکه غیبت برای غیبت کننده جایز باشد. یکی از وجوه این است که

ممکن است استدلال شود بر حرمت استماع غیبت حلال به این جهت که نکته حرمت استماع غیبت این است که از استماع غیبت کشف سر مومن اتفاق می افتد. به اینکه شنونده غیبت جاهل به امر بود. اگر ایشان جاهل به امر است تا وقتی که غیبت کننده مطلبی را می خواهد بگوید ایشان حق ندارد گوش کند. چون آنچه استفاده شد از روایات مختلف این بود که عرض مومن حرمت دارد و مبغوض بود نزد شارع هتک عرض مومن ذاتا.

استماع هتک حرمت مومن حرام است. اینکه غیبت در موردی جایز شد این دلیل بر این نیست که همه جایز به غیبت او باشند. لذا در مواردی غیبت برای یک فرد جایز باشد و برای بقیه جایز نباشد.

الا اینکه بگویید آن گناهی که شخص انجام داد وقتی که زید از آن مطلع شد در شکل تجاهرش بود. اما انگاه که عمر از آن باخبر شد شد در شکل خفائش بود. اما این مورد معمول نیست.

استماع حرام است به خاطر کشف، و هتک. چطور برای قائل جایز است؟

غیبت برای یک فرد جایز باشد و برای بقیه جایز نباشد.

جمع سخن

هتک حرمت مؤمن حرام و فاش کردن سرّ مومن هم برای قائل و هم برای سامع حرام است. در مواردی استثنا شده است بسا آن موارد برای همان قائل استثنا شده. استماع غیبت حرام شود حتی برای سامع در جایی که برای قائل جایز باشد.