درس خارج فقه استاد سید مهدی نقیبی

مکاسب محرمه/حرمت قمار/بازی با غیر آلات قمار با شرطبندی/حرمت تکلیفی و وضعی10/11/1402

بحث در روایاتی بود که به آن ها استدلال شد لعب با آلات غیر موده للقمار مع المراهنه

یکی از آن ها روایت جابر بود

روایة جابر عن أبی جعفر ‌ـ علیه‌ ‌السّلام ـ‌ ، وفیها: قیل: یا رسول اللّه، ما المیسر؟‌ ‌قال: «کلّ ما تقومر به حتّی الکعاب والجوز».[1]

‌روایت جابر از ابوجعفر علیه السلام که در آن گفته شد: ای رسول خدا قمار چیست، فرمود: هر چه با آن قمار می کنید، حتی کعاب (استخوانی که در پشت گوسفند است) و گردو.

شیخ انصاری به این روایت استدلال نموده برای اثبات حرمت لعب با آلات غیر موده للقمار مع المراهنه.

برداشت اول: استدلال به روایت جابر صحیح نیست برای اثبات حرمت تکلیفی، زیرا یک وقت کلیت بحث محل استدلال است « کلّ ما تقومر به» و یک وقت قول امام است « حتّی الکعاب والجوز»

اگر کلیت را ملاحظه کردیم: هر چیزی که قمار بوسیله آن انجام شود در این صورت ابزار مدخلیتی ندارد.

اگر قول امام را ملاحظه کنیم: آلت قمار دخالت در قمار ندارد. قوام قمار به آلت قمار نیست. در این صورت بازی با آن چیزی که موده للقمار نیست با رهان، این حرمت تکلیفیه دارد.

نظریه دیگر این است که: اگر لعب به جوز و بیض به عنوان آلات للقمار اخذ شدند بعید نیست صدق قمار به آن.

صاحب مصباح الکفایه در این مورد می فرماید: هم حرمت تکلیفیه دارد و هم حرمت وضعیه.

مصباح الفقاهه ج1ص573: الوجه الثالث الروایات الکثیره الظاهره علی حرمت الرهان علی المسابقه فی غیر الموارد المنصوصه

ایشان ذکر اخبار و روایات را در دو فراز قرار می دهد:

فراز اول: روایاتی که دلالت دارد بر تنفر ملائکه عند الرهان و لعن ملائکه صاحب رهان را. الا در سه مورد اسب دوانی و شتر دوانی و تیر اندازی.