درس خارج فقه استاد سید مهدی نقیبی

مکاسب محرمه/ مسأله هفدهم/ القيافة/ صور قیافت/ روایات عدم حجیت قول قائف/ اشکالات روایت زکریا بن یحیی 15/12/1402

در جلسه گذشته بیان شد که در مورد روایت زکریا بن یحیی دو برداشت وجود دارد:

برداشت اول: برداشت شیخ انصاری از این روایت این است که عمل به قول قائف حرام است.

برداشت دوم: از این روایت برداشت می شود که شیعه اعتقاد دارد که رسول خدا به قول قائف عمل کرده.

دلیل برداشت اول: « قَالَ ابْعَثُوا أَنْتُمْ إِلَيْهِمْ فَأَمَّا أَنَا فَلَا »امام رجوع به قائف را قبول ندارد.

دلیل برداشت دوم: « فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَدْ قَضَى بِالْقَافَةِ فَبَيْنَنَا وَ بَيْنَكَ الْقَافَةُ». امام منع نفرمود که رسول خدا به قیافه عمل نمیکرده.

صاحب مصباح الفقاهه و دیگران به سند حدیث اشکال کرده اند.

اشکال دوم: این روایت مخالف است با ضرورت مذهب است. زیرا یک قسمت روایات این بود که امام محارم خود را، عمات خود را عرضه کرد به قافه. و اینکه یک مرد اجنبی بخواهد بدن عمات حضرت را ببیند یا دست بزند با کجای مطالب اسلام مطابقت دارد.

برخی گفته اند: مورد اضطرار است و مباح کنند محضورات است. و آن اثبات امامت امام جواد است.

جواب مصباح الفقاهه: این توهم فاسد است زیرا شناخت بنوت امام جواد برای امام رضا علیه السلام متوقف بر احضار قافه نیست.

گاهی شما با روایتی مواجه می شوید که دو مطلب از آن برداشت می شود. مطلب اولش مطابق قرآن یا روایات دیگر است ولی مطلب دومش مخالف قرآن یا روایات دیگر است. در اینجا مطلب اول اخذ می شود.

اشکال سوم بر این روایت: این گروه از قوم و خویشان امام که بغی کردند بر امام. این ها هدفشان این بود که بنوت امام جواد را نفی کنند . سوال: آیا اینها امامت خود امام رضا را قبول داشتند یا نه؟ چطور امامت او را قبول داشتند ولی حرف او را قبول نداشتند؟