درس خارج اصول استاد سید مهدی نقیبی

موضوع: مقدمه واجب/اقسام مقدمه/مقدمه علمیه

مقدمه وجوب از محل بحث خارج است و نکته اش ذکر شد.

۲.مقدمه علمیه

دو مثال:

مثال ۱. نمی داند در روز جمعه وظيفه اش چیست. و در پی به دست آوردن علم ریشه شبهه تکلیف خود را بخصوصه نمی داند از ناحیه حکم و تکلیف مولی وضعیت معلوم نیست و بگونه ای عمل کند که وظیفه اش را به طور کامل انجام داده باشد به این ترتیب نماز جمعه را خواند نماز ظهر را نیز می خواند تا یقین به فراغ تکلیف پیدا کند.

از محل بحث خارج است زیرا در بحث مقدمه واجب یک چیزی که اسمش ذی المقدمه است متوقف باشد به چیز دیگر (مقدمه). در مقدمه علمیه نماز جمعه و نماز ظهر متوقف بر هم نیستن.

اشکال

اگر کسی بگوید اشتغال یقینی فراغ یقینی می خواهد، حکم شرع در محل بحث یجب فراغ یقینی، فراغ یقینی بر این است که نماز جمعه و نماز ظهر را بخواند(مقدمه) تا فراغ یقینی(ذی المقدمه) تحقق پیدا کند. یعنی یک جورهایی شبیه مقدمه داخلیه می شود. این ها مولفه هایی هستند که آن فراغ یقینی تحقق پیدا می کند به این دو.

پاسخ

از راه حکم عقل به حکم شرع رسیدید، یعنی حکم به لزوم فراغ یقینی در محل بحث، ولکن حکم شرع یک حکم مولوی نیست، حکم ارشادی است. عقل می گوید اشتغال یقینی، برائت یقینی می خواهد. شرع هم این را می گوید. شرع اگر می گوید ارشاد به همان حکم عقل است. یعنی یک چیز جدا نیست. مثل اطیعوا الله و اطیعوا الرسول (حکم ارشادی است)

نتیجه مقدمه علمیه از محل بحث خارج است.

مثال ۲ مربوط به موضوعات است نه حکم. مثلا صلات الی القبله واجب است.[1] اگر در محلی قرار گرفت که جهت قبله برای او مشخص نیست و باید به چهار جهت بخواند (هر جهت مقدمه علمیه است تا علم پیدا کند که صلات رو به قبله محقق شده است). واجب، صلات مستقبلا است، مقدمه آن خواندن به چند جهت است.

از محل بحث خارج است به جهت توقفیت در کار نیست.