درس خارج اصول استاد سید مهدی نقیبی

موضوع: مقدمه واجب/تقسیم واجب به مطلق و مشروط/ماهیت واجب مشروط

امر سوم: از تقسیمات واجب:

واجب مطلق است یا مشروط.

تعریف

واجب مطلق: واجبی است که در آن شرطی نیست غیر شرایط عامه تکلیف(بلوغ عقل، قدرت) و گاهی واجب علاوه شرایط عامه تکلیف مشروط به شیء ای است مانند وجوب حج مشروط به شرط استطاعت است (استطاعت شرط شرعی{رعایت حال مکلف} است).

واجب مشروط: این واجب برای آن شرط هایی ذکر شده غیر از شرایط عامه تکلیف.

بعض تفسیری دارند از واجب مشروط که وجوب آن مقید به امر غیر حاصل است.

استطاعت ممکن است زمان صدور تکلیف استطاعت حاصل باشد نسبت به جمع مکلفین.

مرحوم صاحب کفایه:

۱. ما اصطلاح خاصی نداریم در مورد ایندو به اینکه گفته شود در لغت فلان و در اصطلاح فلان، معنا بلکه مراد از آن دو معنای لغوی مورد نظر است معنای جدیدی ذکر نشده برای آن ها.

مثال: فقه در لغت فهم، در اصطلاح فهم خاص. فهم عمیق از ادله تفصیلی. (عام خاص مطلق)

مطلق: رها، مشروط: مربوط.

۲. مطلق و مشروط دو امر اضافی هستند (مطلق نسبت به بعض امور مشروط است، همین نظر روی مشروط هم می توان تصور کرد).

الا اینکه در واقع این تقسیم برای وجوب است نه واجب، وجوب دو قسم است: مطلق، مقید.

*واجب: فعل مکلف است، وجوب: فعل صادر از مولی است.

شرطی که در مثال ما واجب مشروط اکرم زیدا ان جائک حکم وجوبی که تعلق گرفته به اکرام زید، به شرط مجیء زید. پس یک تکلیف داریم که از صیغه افعل استفاده می شود یک ماده که عبارت است از اکرام و یک شرط که عبارت است از مجیء زید.

ان جائک به هيئت مربوط است؟ مشهور: به هيئت مفاد صیغه افعل که وجوب است.

یا قید ماده است (برای اکرام باشد)

أنّ اکرام عند المجیء واجب (شیخ انصاری مطارح الانظار تقریر درس خارج ص 43)[1] قید ماده است نه هیئت.

آخوند وجوب بر تقدیر مجیء است که اگر مجیء نباشد وجوبی نیست.

هر دو اعتراف دارند مقتضی قواعد عربیه رجوع قید است به هیأت اما شیخ انصاری در اینجا می گوید باید دست برداریم در این مورد…. توضیح جلسه بعد.