درس خارج اصول استاد سید مهدی نقیبی

موضوع: مقدمه واجب/تقسیم واجب به مطلق و مشروط/دیدگاه شیخ انصاری مبنی بر اینکه قید به هیات نمی خورد

سخن منسوب شیخ است که ایشان در مثال اکرم زیدا ان جاءک فرمود چون که مفاد هیات افعل مفادش جزئی است و جزئی حقیقی قابل تقیید نیست بلکه معنای کلی قابل تقیید است (صادق بر حصص متعدده معنای جزئی اطباق و تقیید معقول نیست.)

نوعا آقایان نقد کرده اند کلام شیخ انصاری را:

ولکن یندفع اولا… فی مبحث المعنی حرفی…

اشکال

حروف وضع نشده اند برای معانی جزئی حقیقی لذا قابل تقیید نیستن.

حروف وضع شده اند برای دلالت داشتن بر تضییق معانی اسمی. ودایره معنای اسم را تضییق می کنند. این معنای اسمی بعد از آنکه دایره اش ضیق شد باز هم قابل انطباق است بر افراد زیادی در خارج.

توضیح مطلب در قالب معنای حرف نسبت به دو طرفی که دارد (حرف معنایش ربطی است) و این حرف توضیحش این است که مثل انجا که یکی از دو طرف یا هر دو طرف معنایش کلی باشد مثال سرت من البصره الی الکوفه.

(مِنْ) تضییق می کند دایره معنای اسمی را سیر در مثال قبل تضییق کلی بود بعد از تضییق هم (سِیر) قابل انطباق به کثیر می باشد.

معنای حرفی باز هم کلی به تبع معنای اسمی که کلی است.

نتیجه

معنای حرفی جزئی نیست که قابل تقیید نباشد.

اشکال دوم

ممکن مولی مقصود خودش را با عبارت دیگر بیان کند مثلا اکرام زیدٍ واجبٌ اِن جاءک . (جمله اسمیه)

یا در قالب جمله فعلیه بگوید: یجب اکرامُ زید ان جاءک(قید مال حکم) .

این سخن پاسخش این است که در وقتی که در قالب صیغه افعل باشد بحث شیخ وارد می شود نه در این موارد که خود شیخ هم قبول دارد چنین مواردی را.