درس خارج اصول استاد سید مهدی نقیبی

موضوع: مقدمه واجب/تقسیم واجب به معلق و منجز/مقسم این تقسیم واجب مطلق نیست

صاحب کفایه به صاحب فصول اشکال کرد به اینکه تقسیم صاحب فصول لغو و اثری ندارد به بیان واجب معلق و منجز زیر مجموعه واجب مطلق است.

بیان استاد فلسفی

مقسم واجب مطلق نیست، واجب معلق همان واجب مشروط و واجب منجز همان واجب مطلق است.

تقسیم صاحب فصول لغو نیست مقصود ایشان حل کند اشکال وجوب مقدمه را قبل از وجوب ذی المقدمه. وجوب حالی و واجب استقبالی پس مانعی نیست از وجوب غسل مثلا برای کسی که اراده کرده روزه فردا را.

نکته

قبل داخل شدن صبح، غسل واجب شد از خاطر این است مه واجب استقبالی است؟ یا بخاطر این است که وجوب فعلی است؟

بعض برداشت کرده اند ریشه امر واجب استقبالی است لذا مقدمه آورده شود قبل از زمان واجب.

صاحب کفایه: اتیان مقدمه قبل از زمان واجب به برگت وجوب فعلی است (وجوب ذی المقدمه) باید مقدمه را آورد. (اقوی)

محقق نهاوندی تشریح الاصول :واجب معلق معقول نیست زیرا :

مقدمتا : اراده (1.تکوینی ۲.تشریعی)هر جا که صحیح است اراده تکوینی به آن تعلق بگیرد صحیح است تعلق اراده تشریعی به آن و بلعکس اگر ممکن نباشد برای اراده تشریعی هم تعلق نمی گیرد. اراده تکوینی فعلی تعلق بگیرد به فعل مستقبل این غیر معقول از شنبه اراده کند که پنجشنبه بره تبلیغ.

مستلزم اراده از مراد منفک شود زیرا اراده شوق محرک عضلات شوقی که تحریک میکند عضلات را.الان وجوب باشد مرادش بخواهد در آینده اتفاق بیفتد، چرا مستحیل است؟ غرض از امر مولی جعل داعی است در نفس مکلف الان تشریعا حکم آمده اما مکلف چه اثری فی الحال در مکلف دیده نمی شود. امکان ندارد تعلق اراده تشریعی به امری که آینده محقق می شود.

صاحب کفایه جواب دادند

استحاله ای نیست شخص اراده می کند امری را که آن امر می خواهد در آینده محقق می شود. مثلا شرب دوا، اراده تکوینی نسبت به شرب دوا موجود است تعبیر به اراده اصلی می شود موجود است. که باعث می شود امور فرعی را نیز انجام دهد مثلا رفتن به بازار.

نتیجه

اراده تکوینی تعلق گرفته به امر استقبالی.

مرحوم نهاوندی که منکر شد اراده را آن شوق موکد محرک عضلات فرض کرد، اگر اراده این است نمی تواند از مراد منفک باشد.

اونو مقدمات تحقق فعل در خارج که تصور شی اولا و تصدیق فایده ثانیا و اشتیاق به آن شی ثالثاً و اشتیاق شدید و اکید به اوج که برسد تحریک عضلات اتفاق می افتد اما این گونه نیست اراده همان شوق اکید باشد زیرا می تواند باز هم اختیار کند فعل و ترک آن را.

شوق اکید ملازم با حرکت است نوعا ولی در مقدمات تحقق فعل نقش دارد. میشه خلافش هم انجام شود شوق نباشد ولی فعل انجام شود.