درس خارج اصول استاد سید مهدی نقیبی

مقدمه واجب/تقسیم واجب به معلق و منجز/بررسی امکان/قول به ضرورت قدرت در شرائط عامه تکلیف 04/10/1402

عنوان: مقدمه واجب/ اشکال واجب معلق

صاحب کفایه: اشکالی در واجب معلق وجود دارد. این است که از شرائط عامه بر تکلیف باید قدرت بر انجام آن باشد و مستلزم تکلیف به غیر مقدور است.

جواب: مسلما که باید تکلیف به مقدور باشد منتهی قدرت حین الامتثال شرط است نه قدرت حین صدور تکلیف، و اشکال وارد نیست.

نتیجه: اشکالاتی که به واجب معلق شد همه قابل جواب و حل بود و قول به معلق در مقام ثبوت واجب و لازم است من جمله موارد وقتی وقت داخل و صلات بر مکلف واجب شد و این واجب مرکب تکلیف شد حال فرد آخر که سلام است در اول نماز قدرت بر آن و زمان آن نیست بلکه به ترتیب وجوب می آید.

مثال دیگر: در صوم ماه رمضان امساک از فجر صادق تا غروق شرعی است و این جزء به جز و آن به آن به ترتیب واجب می شود.

مثال اخری: «اکرم مولا عشره» و اکرام هرکدام به ترتیب است و واجب استقبالی است.

کلام مرحوم نائینی: زمان وجوب در هر یک از این اجزاء مذکور در عمل جزء است و این طور نیست که وجوب همه اجزاء در اول باشد و واجب متأخر بلکه وجوب هر جزئی در زمان امتثال می آید.

اشکال: داعی و انگیزه برای مکلف چیست؟ همان وجوب و امر بر سر تمام اجزاء است در اول وقت و اگر سوال شود از مصلّی که به چه جهت رکوع بجا اوردی و بگوید چون امر به ارکع داشتیم، در اینجا نماز آن باطل است و باید علت امثال همان اقیموا الصلوه باشد.