درس خارج اصول استاد سید مهدی نقیبی

موضوع: مقدمه واجب/ واجب معلق/ بررسی مقام اثبات

کفایه: اگر دانسته شود غسل برای صوم فردا در لیل ثبوتی وجود ندارد چون یا از طریق واجب معلق و یا شرط متاخر قصد تصحیح ان را داریم و یا اینکه یکی را مستحیل می شمارد و نتیجه علم به وجوب صوم برای فردا ثابت نمی شود.

دلیل بر واجب معلق و واجب مشروط در اثبات نداریم بلکه فقط ما علم به شرط مقارن با عنوان (قدرت) داریم.

راه حل: مقدمه وجوبی نفسی تهیئی است و این مقدمه که غسل برای صوم فرداست هم نفسی است و غیری نمی باشد. هم از باب اماده شدن برای اتیان ذی المقدمه در ظرف خود باشد.

اشکال استاد فلسفی (ره) وجوب نفسی زمانی که تهیئی باشد سبب خروج واجب از مقدمی بودن آن نیست. و اشکال وجوب تهیئی بر فرض عدم وجوب ذی المقدمه با میّت.

نظر استاد: شما کلمه تهیئی را ملاحظه نمودید اما توجهی به وجوب نفسی آن ندارید.

دو بعدین است: 1- مطلوبیت نهی دارد 2- جهت تهیئی و اماده سازی است

در نتیجه: وجوب مقدمه قبل از ذی المقدمه معقول است و دغدغه مولی ذی المقدمه و اتیان آن است به همین جهت توجه به مقدمات دارد زودتر از وجوب ذی المقدمه که در زمان امتثال مانعی نباشد.

مرحوم نائینی (ره): ایشان منکر شرط متاخر واجب معلق می باشد و وجه سوم را اختراع نموده است بدین شرح: ملاک ملزمی را مولی در نظر بگیرد در این صورت ترک آن مستحق عقاب است و همینطور اگر با ملاک ملزم مخالفت نماید مستحق عقاب است

مثال: پسر مولی در دریا افتاد و عبد ناظر این صحنه است. اگر عبد به فکر انقاذ او نباشد مستحق عقاب است به جهت نادیده گرفتن ملاک ملزم است.