درس تفسیر استاد مهدی زمانی‌فرد

موضوع:تفسیر/سوره بقره/آیه ۲۸۵

۵ جهت بحث:

1_لغوی فقط یک لغت در این آیه احتیاج به توضیح دارد و آن کلمه مصیر است.

مصیر مصدر میمی به معنای صیرورت، تحول و دگرگونی است. این کلمه دلالت بر حقیقت معاد می‌کند یعنی انسان این طور نیست که همین طور پیش خدا رود بلکه متحول می شود یعنی این وجود مادی، متحول می‌شود به یک وجود بسیار گسترده و یک حالت لایتناهی پیدا می‌کند. ( لذا کسانی که می‌گویند عالم معاد، همین دنیاست اشتباه می‌کنند ) در آیه‌ای دیگر می‌فرماید ( الیه تقلبون) قلب یعنی متحول شدن این وجود محدود ضعیف می شود یک وجود قوی لایتناهی چه جهنمی باشد چه بهشتی ( جهنمی باشد وجودش می شود وجود گسترده جهنم که عذاب اش تمام نمی‌شود چون وجودش گسترده است ) ( معاد جسمانی است اما نه این جسم عنصری بلکه جسمی تحول‌یافته و ارتقا پیدا کرده .)

2_بحث اعرابی:

۳ نکته اعرابی دارد:

الف: مؤمنون: واو عاطفه است منتها بحث در این است که چه چیزی به چه چیزی عطف می شود آیا عطف مفرد به مفرد است یا عطف جمله به جمله اگر عطف مفرد باشد ( مؤمنون عطف به رسول می‌شود ) احتمال دوم عطف جمله به جمله ( جمله آمن الرسول و و جمله دوم " والمومنون کل آمن ..." اسمیه عطف به فعلیه میشود)

کدام احتمال بهتر است؟ استاد: جمله به جمله بهتر است برای این‌که ایمان مؤمن هم‌ردیف ایمان رسول قرار نگیرد.

عطف مفرد به مفرد ۲ اشکال دارد که در بحث بلاغی بیان می‌شود.

ب: نکته اعرابی دوم تنوین "کل" :

زمخشری: تنوین عوض است یعنی مضاف الیه حذف‌شده و به‌جای آن تنوین می آید ( والمومنون کلهم).

ج. نکته اعرابی سوم : "غفرانک ربنا" غفران، مفعول مطلق است ( اغفرلنا غفرانک) یعنی مغفرتی که شایسته توست ( نه مغفرتی که شایسته من است ) چون قرینه است فعل حذف‌شده ربنا منصوب است چون منادا مضاف است (اغفرلنا غفرانک یا ربنا.)

3_جهت سوم : بحث بلاغی

۲ نکته بلاغی در این‌جا وجود دارد:

1_تفکیک ایمان رسول با مؤمنین علت تفکیک دو جهت:

الف. بیان تفاوت بین مرتبه ایمان رسول و مؤمنین.

ب. علامه طباطبائی :رعایت ادب مقام نبوت یکجا آوردن خلاف ادب است. ادب بسیار انسان را به خدا نزدیک می‌کند (قضیه حربن‌یزید ریاحی)