درس تفسیر استاد مهدی زمانی‌فرد

موضوع:تفسیر

جهت چهارم:بحث تفسیری در ۷ نکته.

۱-چکیده آیه : معرفی قرآن کریم از نقطه ‌نظر دلالت. بیان: خداوند قرآن را از منظرهای مختلف معرفی فرموده یکی از آن زاویه‌ها از زاویه دلالت قرآن، بر مراد و منظور است که دلالت قرآن، در مقاصد خودش دوگونه است گاهی به نحو آیات محکمات گاهی به نحو متشابهات. چون آیات متشابهات وجود دارد زمینه انحراف برای منحرفین به وجود می‌آورد (این مختص قرآن نیست بلکه هر گوینده‌ای در سخن یا نوشته، محکمات و متشابهات دارد و این ۱ قاعده عقلایی است در مطالب مکتوب یا شفاهی) و از سوی دیگر افرادی که منحرف نیستند و راسخ در علمند چگونه به واسطه همین آیات متشابه هدایت می‌یابند. یعنی متشابهات سبب ضلالت گروهی و سبب هدایت گروهی دیگر می شوند (از این آیه اصول تفسیر قرآن کریم بدست می‌آید) .

۲-تفسیر جمله " هو الذی انزل علیک الکتاب": دلالت بر عظمت قرآن دارد. " هو" به قبل خود برمی‌گردد. در آیات قبل ۷ صفت برای خدا بیان شد حالا چنین خدای این کتاب را بر تو نازل کرده است.

۳-تفسیر " منه آیات محکمات هن ام الکتاب": ام به معنای مرجع، ریشه، اصل و اساس و پایه. آیات محکمات، اصول ثابت قرآن است که در آن‌ها تغییر و تبدل حاصل نمی‌شود. آیات محکمات، آیاتی که دارای مرجعیت هستند (مانند قانون اساسی که محکمات قوانین ۱ کشور را تشکیل می‌دهد).

۴-تفسیر " اخر متشابهات": معنای متشابهات ۲ نظر اساسی :

الف.مراد از متشابهات یعنی مجملات. آیاتی که دارای اجمال هستند و معنای آن‌ها مشخص نیست

ب.آیاتی که معنای ظاهری دارند و معنای ظاهری آن‌ها مراد نیست بلکه باید معنایی با توجه به آیات محکمات برای او مطرح کرد (متشابه می‌گویند چون ظهور اولی شبیه ظهور ثانوی و واقعی است) مثلاً یدالله فوق أیدیهم این آیات متشابه است یعنی ظهور اولیه‌ای دارد که شبیه ظهور واقعی است . ظهور واقعی یعنی منظور از ید، قدرت است. آیه "لیس کمثله شی" محکم است.

از این ۲ احتمال، احتمال دوم صحیح است. احتمال اول صحیح نیست چون در آیه قرینه ای داریم و آن عبارت " فیتبعون"، پیروی کردن جایی است که آیه متشابه، ظهوری داشته باشد اگر آیه متشابه ظهور نداشته باشد چطور می توانم پیروی کنند پس معلوم می شود آیه ظاهری دارد مدلول دارد که قابل پیروی باشد.