درس تفسیر استاد مهدی زمانی‌فرد

موضوع:تفسیر/سوره آل عمران/ آیه ۸

جهت چهارم: نکات تفسیری:

۳_ بعد اذ هدیتنا:

۲ نکته:

الف) مراد از بعد اذ هدیتنا: مراد از کلمه هدایت، مطلق هدایت نیست بلکه هدایت قرآنی است یعنی بعد اذ هدیتنا بالقرآن دلیل: در این دعا از کلمه زیغ استفاده شده و این کلمه عطف بر زیغ است در آیه ۷. و آن گمراهی در آیه ۷، گمراهی در قرآن بود (یعنی مسلمان است و قرآن را پذیرفته و درعین پذیرش انحرافی دارد و قرآن را به بازی می‌گیرد و تفسیر به رأی می‌کند) و حالا هدایت، در مقابل زیغ است پس مراد از هدایت، معنای خاص آن است به قرینه سیاق.

ب) از کلمه "بعد اذ هدیتنا" استفاده می‌شود که ۲ نوع انحراف داریم اول انحراف قبل از هدایت دوم انحراف بعد از هدایت. اول مثل کفار و مشرکین. دومی بدتر از اولی است.

۴_ تفسیر "هب لنا من لدنک رحمه" ۲ نکته دارد:

الف) مراد از رحمت، رحمت خاص است. یعنی از من‌لدنک استفاده می شود که رحمت ویژه است.

توضیح: خداوند ۳ نوع رحمت دارد:

۱- رحمت رحمانیه که شامل همه بندگان بلکه همه موجودات می شود "رحمتی وسعت کل شیء".

۲_رحمت رحیمیه: رحمتی که خدا به بنده های مؤمن دارد.

3_رحمت ویژه که نسبت به همه مؤمنین نیست بلکه نسبت به راسخان در علم است.

کهف ۶۵: ( آتیناه رحمه من عندنا)

ب) مصداق این رحمت چیست؟ آیات زیادی داریم که هدایت و رحمت کنار هم آمده (مثلاً آیه ۵۲ و ۱۵۴ سوره اعراف، آیه ۵۷ یونس)

استاد: احتمال می دهیم مراد از رحمت در کنار هدایت، عبارت است از ارتباط قلبی و باطنی با قرآن.

توضیح: انسان برای ارتباط با کتاب آسمانی و حضرت حق ۲ راه دارد:

۱-از راه ذهن و فکر ۲-از راه شهود و قلب.

راه اول را می گوییم هدایت و راه دوم را می‌گوییم رحمت (یعنی شهود باطنی نسبت به قرآن) . پس یعنی خدا توفیق دهد قلب انسان با قرآن انس پیدا کند علاوه بر این‌که ذهن و فکر آدم هم با قرآن مأنوس شده است.

۵_ تفسیر انک انت الوهاب.

۲ نکته:

1_وهاب صیغه مبالغه است. صیغه مبالغه ۲ کاربرد دارد یک وقت به جهت کمّی یعنی خیلی کار انجام می‌دهد یک وقت به جهت کیفی. حال این‌جا مبالغه هم کما و هم کیفا است یعنی خدا هم کیفا و هم کما وهاب است ( رحمت کیفی یعنی رحمت ویژه و خاص، افراد کمی هستند که خدا این هبه را به آن‌ها می کند ولی چون به قدری این هبه، کیفیتش بالاست لذا همین موارد محدود را هم می گوییم وهاب)

۲ - در این‌جا از ال، الوهاب و ضمیر فصل انت، حصر استفاده می شود یعنی فقط و فقط وهاب، تو هستی چون حقیقت همه در ذات خدا فقط شکل می‌گیرد و غیر از خدا کسی هبه نمی‌کند چون هبه یعنی دادن مجانی و بدون عوض (چون بندگان چیزی ندارند که به او بدهند چون هر کاری انجام دهیم سرمایه‌اش از خداست )