درس تفسیر استاد مهدی زمانی‌فرد

موضوع:تفسیر/سوره آل عمران/آیه ۱۰

جهت چهارم: نکات تفسیری.

نکته پنجم: تفسیر "و اولئک هم وقود النار "دلالت بر این‌که کسانی که با پیامبر مقابله کنند هیزم‌های جهنم هستند توضیح: آتش ۲ مرحله دارد: مرحله به وجود آمدن و مرحله سوزاندن (کسی که در کنار این آتش می‌سوزد) . برخی افراد در جهنم هیزم اند یعنی آتش را به وجود می‌آورند.

تفاوت این ۲ گروه: کسانی که گناه و معصیت، ذاتی آن‌ها شده باشد یعنی با مسیر هدایت از روی عناد و استکبار مخالفت می‌کنند این‌ها وجودشان آتش است و آتش‌زا هستند اما کسانی که گناه در وجود آن‌ها عرضی است این‌ها فقط در آتش می‌سوزند.

آیه یازدهم آل عمران:

۴ جهت بحث:

جهت اول:

بحث لغوی:

داب : ۴ معنا برای این کلمه ذکر شده:

۱-فعل (کار) ۲-اجتهاد لغوی (یعنی کارهای سخت و مشکل)

۳- سیر و حرکت مستمر ۴-عادت.

استاد: به نظر می‌رسد این ۴ معنا با هم تلازم داشته باشند یعنی اجتهاد لازمه‌اش استمرار است عادت هم استمرار است. و منظور از فعل هم، فعل مطلق نیست بلکه فعل مستمر است بنابراین معنای داب، سیره و روش مستمر است.

جهت دوم: اعرابی.

۲ نکته:

۱-کداب آل فرعون: خبر برای مبتدای محذوف. " دابهم کداب آل فرعون" ( زمین هم به الذین کفروا در آیه قبل می‌خورد ) ۲-کذبوا بآیاتنا:

۲ نظریه:

الف) مجمع‌البیان: حالیه

ب) زمخشری: جمله تفسیری یعنی تفسیر می کند عادت آل فرعون و کفار زمان پیامبر.

استاد: اگر جمله تفسیری باشد بهتر است زیرا اگر کذبوا حالی باشد باید جمله حالیه اگر ماضی باشد کلمه" قد" بر سر او درآید.

جهت سوم: بحث بلاغی:

۲ نکته:

۱-التفات: یعنی تغییر سیاق تکلم. در این آیه ۲ التفات دارد:

اول: از غیبت به تکلم (ابتدای آیه متصل به آیه قبل است که در آیه قبل الله اسم ظاهر است و سیاق غیبت دارد" کذبوا بآیاتنا" دوم: فاخذهم الله نفرموده فاخذناهم

علامه طباطبایی: التفات اول که از غیبت به تکلم آمده شاید وجهش این باشد که خدا به پیامبر فرمود این‌ها که تو را تکذیب می‌کنند احساس نگرانی نکن این‌ها درواقع با ما طرف هستند و ما را تکذیب می‌کنند.

التفات دوم: از تکلم به غائب: چون این آیه دلالت بر قدرت دارد و مقام، مقام تهدید است لذا باید کلمه الله بیاید.

۲-تکرار اسم جلاله: قاعدتاً باید می‌گفت " و هو شدید العقاب" این‌جا را می گویند "وضع الظاهر موضع الضمیر". چون مقام، مقام تهدید و اظهار قدرت است باید اسمی بیاید و تکرار شود که دال بر قدرت الهی باشد